Ngày rằm tháng Chạp( ngày 15/12 âm lịch) hay còn gọi là rằm tháng 12, vào ngày này theo phong tục của người Việt Nam thường làm lễ cúng, lễ này được coi là lễ tổng kết cho 1 năm.
Trong năm có 3 ngày Rằm được xem là lễ lớn gồm: rằm tháng Giêng, rằm tháng Bảy và rằm tháng Chạp. Vì vậy, việc sắm lễ, thời gian làm lễ cúng rằm tháng Chạp được mọi người chuẩn bị khá chu đáo. Trước khi tìm hiểu cách sắm lễ, thời gian làm lễ và bài văn khấn, mười các bạn cùng tìm hiểu về ý nghĩa của ngày rằm tháng chạp.
Ý nghĩa ngày rằm tháng chạp
Tháng chạp còn gọi là “tháng củ mật” là từ để chỉ tháng cuối cùng của năm âm lịch – tháng thứ mười hai trong âm lịch đối với các năm âm lịch thường hoặc tháng thứ mười ba trong những năm âm lịch nhuận. Tháng âm lịch nào cũng chỉ có thể có từ 29 đến 30 ngày, tùy theo thời điểm diễn ra hai kỳ trăng mới kế tiếp nhau theo giờ địa phương. Ở Việt Nam đó là GMT+7. Xem thêm lịch Trung Quốc. Tháng chạp là tháng luôn luôn diễn ra sau ngày đông chí. Cách tính số lượng ngày trong tháng âm lịch và số tháng trong năm cũng như việc xác định tháng nào là tháng nhuận (nếu có trong năm âm lịch đó) tương đối phức tạp.
Xưa các cụ gọi tháng Chạp là “tháng củ mật” bởi tháng ấy nhiều trộm đạo. “Củ” là củ soát, kiểm soát, còn “mật” là cẩn mật, nghĩa là kiểm soát cẩn mật. Đến tháng Chạp này, các quan phủ thường hay nhắc nhở những người dân cần cẩn mật, các tuần đinh phải tăng cường kiểm soát cẩn mật để phòng ngừa đạo chích.
Ý nghĩa ngày rằm
Cho đến nay, tháng Chạp vẫn được coi là “tháng củ mật”. Đây là tháng làm ăn không chỉ của người lương thiện mà của cả người không lương thiện vì cuối năm ai cũng có nhu cầu Tết. Do đó, đạo chích tăng cường tăm tia để có món nọ món kia. Ngoài ra “tháng củ mật” vì theo quan niệm của dân ta cho rằng đây là tháng hay bị xui xẻo, là tháng có thể dễ mất mát tiền của, hay bị “tai bay vạ gió”, có khi hao người tốn của với những lý do hết sức khác nhau nhưng thường cho là… đen và đắng như Củ Mật.
Ngày rằm (ngày Vọng) có sự thông suốt của mặt trăng và mặt trời tức là bên trong ngày này thần thánh, tổ tiên thông thương với con người thì con người chỉ cần thật tâm cầu nguyện sẽ đơn giản gửi được các nguyện cầu hơn. Và hơn nữa, lễ cúng bên trong ngày này còn bộc lộ muốn con người sáng suốt bên trong sạch, đẩy lùi các thứ cũ kỹ xa bên trong lòng.
Cúng rằm tháng chạp với ý nghĩa cầu sự may mắn, an lành, tưởng nhớ đến tổ tiên, tạn ơn các vị thần linh. Cúng rằm tháng Chạp còn được coi là lễ cúng tổng kết cho 1 năm. Vì thế, lễ cúng Rằm tháng Chạp thường được chuẩn bị chỉn chu, tươm tất và nhiều nghi lễ, thủ tục hơn các lễ cúng rằm khác trong năm.
Sắm lễ cúng rằm tháng Chạp ( 15/12 âm lịch)
Cúng rằm tháng chạp cần chuẩn bị đồ lễ dâng lên thần linh và gia tiên. Tùy vào gia đình, có thể chuẩn bị mâm lễ chay hoặc lễ mặn.
• Lễ chay bao gồm : Hương, hoa tươi, hoa quả, trầu cau, nước sạch, nến hoặc đèn dầu, tiền vàng…
• Lễ mặn bao gồm: Thịt luộc, xôi (hoặc bánh chưng), giò/chả, các món mặn khác và rượu. Ngoài ra, cúng gà được nhiều gia đình lựa chọn. Bởi theo quan niệm dân gian của người Việt, gà trống biểu tượng cho các đức tính Trí, Dũng, Nhân. Gà trống mỗi sáng thức dậy sớm để đánh thức vạn vật thức giấc và chào đón ông mặt trời bình minh. Sự oanh hùng, vẻ đẹp của chú gà trống vào buổi sáng khiến cho vạn vật đều nể trọng. Vì vậy, vào các ngày lễ người Việt thường làm cỗ lễ với một chú gà trống.
Thời gian làm lễ cúng Rằm tháng Chạp
Mặc dù cúng rằm tháng chạp không quy định thời gian làm lễ cúng, nhưng cũng nên tránh việc tiến hành lễ cúng quá sớm hay quá muộn. Gia chủ có thể bắt đầu làm lễ cúng từ ngày 14 cho tới ngày 15 tháng Chạp, chú ý không làm lễ quá khuya, tốt nhất là trước khi trời tối. Thông thường là chiều tối ngày 14 âm lịch và sáng ngày 15 âm lịch.
Người thực hiện lễ cúng Rằm tháng Chạp
Người làm lễ cúng rằm tháng Chạp thường là người lớn tuổi nhất trong nhà hoặc là trưởng nam, trưởng nữ, người có uy tín trong gia đình. Trước khi làm lễ, phải tắm gội sạch sẽ, đầu tóc quần áo gọn gàng, thể hiện sự trang nghiêm, trịnh trọng với nghi lễ cúng.
